ลองนึกถึงคุณตาคุณยายอายุ ๗๐ ที่คุณรู้จัก คุณนึกถึงอะไร ไม้ใกล้ฝั่ง ความงุ่มง่ามเงอะงะ เสียงบ่นกระปอดกระแปดไม่หยุด ภาระของลูกหลาน หรือบ้านพักคนชรา? ถ้าคิดถึงอะไรแบบนั้น แนวโน้มคือ วันหนึ่งคุณจะเป็นแบบนั้น! จิตของคนเรามักถูกหลอกด้วยความรู้สึกทางกาย เมื่อใดร่างกายแสดงความปวดเมื่อย เชื่องเช้า เมื่อนั้นจิตจะถูกปรุงแต่ง ให้เกิดมโนภาพคนแก่ขึ้นมาทันที และเมื่อถูกมโนภาพคนแก่ครอบงำมากๆเข้า คุณจะไม่อยากคิดอะไร ขี้เกียจขยับมือไม้ แล้วก็เดินช้าลง ทำอะไรช้าลงอย่างเป็นไปเอง กับทั้งนึกว่า นั่นเป็นธรรมดาของสังขาร จริงๆแล้ว มี ‘แบบอย่างคนอายุมาก’ ระดับโลกอยู่เยอะ ที่หัวยังแล่น ปากยังพูดเร็วและคมชัดกว่าหนุ่มคนสาว อย่างเช่นการเลือกตั้งประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกาที่ผ่านมา ไม่ค่อยมีคนตั้งข้อสังเกตกันนักว่า นอกจากวัดกึ๋น ยังวัดแก่ ประชันความสูงวัยอีกต่างหาก เพราะไม่เคยมีครั้งใดในประวัติศาสตร์ ที่เหล่าตัวเต็งอายุมากพร้อมๆกันขนาดนี้มาก่อน อ่อนสุด ฮิลลารี่ คลินตัน ก็ ๖๙ กลางมา โดนัลด์ ทรัมป์ ก็ ๗๐ แก่สุด เบอร์นี แซนเดอร์ ก็ ๗๕! ตอนเห็นเบอร์นี แซนเดอร์ครั้งแรก คนมักเบ้หน้า แอบนึกในใจ หรือพูดออกปากว่า ตาแก่นี่มาจากไหน ทำไมกล้าลงสมัคร ต่อเมื่อฟังวิสัยทัศน์ของเขาสักสองสามนาที ความรู้สึก ความเชื่อ และมุมมองเกี่ยวกับคนอายุมาก อาจเปลี่ยนไปอย่างสิ้นเชิง ชนิดที่กลับมาเห็นอะไรแบบเดิมๆไม่ได้อีก ตัวเต็งที่ฉายประกายเจิดจ้าทั้ง ๓ คน พูดได้เร็ว กระจ่างชัด เข้าเป้า เข้าใจง่าย และเฉียบคมกว่าความคิดของคนส่วนใหญ่ อีกทั้งมีสติพูดเข้าเป้าได้ต่อเนื่องเป็นชั่วโมงๆ ฉะนั้น จึงเป็นหลักฐานอันเป็นรูปธรรมต่อใจคนฟังว่า ตัวเต็งเหล่านี้ ยังคิดได้ดี ยังทำงานหนักได้อีกนาน สรุปง่ายๆ คือ ‘ยังไม่แก่’ หากฟังคน ‘อายุมาก’ แสดงวิสัยทัศน์ด้วยสมองหลักแหลม แล้วคุณพยายามคิดตาม คล้อยตาม ตลอดจนชื่นชม ก็จะเกิดความปรุงแต่งทางจิตขึ้นมาอย่างหนึ่ง นึกถึงเขาและเธอเหล่านั้นแล้วเกิดมโนภาพหนุ่มสาวขึ้นมา ลบภาพผิวเหี่ยวย่นและสภาพหลังค่อมที่เห็นด้วยตาเปล่าลงได้ ความรู้สึกและความจดจำของคนอื่น เห็นเป็นคนอายุมากที่ ‘ไม่แก่’ อย่างไร ความรู้สึกเกี่ยวกับตนเองของเขาและเธอเหล่านั้น ยิ่ง ‘ทรงพลังเกินวัย’ ไปไกลกว่านั้นมาก การเลือกตั้งประธานาธิบดีอาจชี้ให้เห็นว่า การทำงาน หรือการครองอำนาจระดับโลก เป็นเป้าล่อให้จิตอยากทำงานใหญ่ไม่หยุด ไม่มีคำว่าเกษียณอยู่ในใจ ที่ผ่านมา โรนัลด์ เรแกน ก็เป็นประธานาธิบดีตอนอายุ ๖๙ แม้ โดนัลด์ ทรัมป์ จะแก่ชนะ สาระสำคัญคัญคือคนพวกนี้ ‘ชนะความแก่’ กันได้หมด แน่นอนว่า การดูแลร่างกาย การบริหารร่างกาย ทำให้พวกเขาและเธอยังฟิต แต่สิ่งสำคัญกว่านั้น คือ ความคิดที่โลดแล่น ความคิดเป็นสิ่งติดตัว เกิดขึ้นให้รู้สึกด้วยใจตลอดเวลา ถ้าความคิดโลดแล่นปราดเปรียว ก็ยังเหมือนเป็นหนุ่มเป็นสาวที่กระฉับกระเฉง บางคนคิดสร้างสรรค์แปลกใหม่ได้ตลอดเวลา ก็กลับจะมีชีวิตชีวาเสียยิ่งกว่าบางช่วงในวัยเยาว์ ที่คิดช้า เฉื่อยชา แม้ยังร่างกายเต่งตึงดีเสียอีก สรุปคือ ถ้าไม่อยากรู้สึกแก่ อย่าคิดถึงวันเกษียณ ให้คิดถึงงานใหญ่ขึ้นเรื่อยๆ ใช้ความรู้และประสบการณ์ในชีวิต ต่อยอดสร้างสรรค์สิ่งใหม่ ให้เกิดประโยชน์กับโลกมากขึ้นทุกวัน แล้วหัวใจจะพองโต สมองจะแล่นลิ่ว กระตุ้นให้อวัยวะส่วนอื่นๆทำงานต่อ ไม่เข้าสู่สภาพใกล้หยุดนิ่งแบบคนแก่! ดังตฤณ ภาพประกอบยายยิ้ม

ลองนึกถึงคุณตาคุณยายอายุ ๗๐ ที่คุณรู้จัก
คุณนึกถึงอะไร ไม้ใกล้ฝั่ง ความงุ่มง่ามเงอะงะ
เสียงบ่นกระปอดกระแปดไม่หยุด
ภาระของลูกหลาน หรือบ้านพักคนชรา?

ถ้าคิดถึงอะไรแบบนั้น
แนวโน้มคือ วันหนึ่งคุณจะเป็นแบบนั้น!

จิตของคนเรามักถูกหลอกด้วยความรู้สึกทางกาย
เมื่อใดร่างกายแสดงความปวดเมื่อย เชื่องเช้า
เมื่อนั้นจิตจะถูกปรุงแต่ง
ให้เกิดมโนภาพคนแก่ขึ้นมาทันที
และเมื่อถูกมโนภาพคนแก่ครอบงำมากๆเข้า
คุณจะไม่อยากคิดอะไร ขี้เกียจขยับมือไม้
แล้วก็เดินช้าลง ทำอะไรช้าลงอย่างเป็นไปเอง
กับทั้งนึกว่า นั่นเป็นธรรมดาของสังขาร

จริงๆแล้ว มี ‘แบบอย่างคนอายุมาก’ ระดับโลกอยู่เยอะ
ที่หัวยังแล่น ปากยังพูดเร็วและคมชัดกว่าหนุ่มคนสาว
อย่างเช่นการเลือกตั้งประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกาที่ผ่านมา
ไม่ค่อยมีคนตั้งข้อสังเกตกันนักว่า
นอกจากวัดกึ๋น ยังวัดแก่ ประชันความสูงวัยอีกต่างหาก
เพราะไม่เคยมีครั้งใดในประวัติศาสตร์
ที่เหล่าตัวเต็งอายุมากพร้อมๆกันขนาดนี้มาก่อน
อ่อนสุด ฮิลลารี่ คลินตัน ก็ ๖๙
กลางมา โดนัลด์ ทรัมป์ ก็ ๗๐
แก่สุด เบอร์นี แซนเดอร์ ก็ ๗๕!

ตอนเห็นเบอร์นี แซนเดอร์ครั้งแรก
คนมักเบ้หน้า แอบนึกในใจ หรือพูดออกปากว่า
ตาแก่นี่มาจากไหน ทำไมกล้าลงสมัคร
ต่อเมื่อฟังวิสัยทัศน์ของเขาสักสองสามนาที
ความรู้สึก ความเชื่อ และมุมมองเกี่ยวกับคนอายุมาก
อาจเปลี่ยนไปอย่างสิ้นเชิง
ชนิดที่กลับมาเห็นอะไรแบบเดิมๆไม่ได้อีก

ตัวเต็งที่ฉายประกายเจิดจ้าทั้ง ๓ คน
พูดได้เร็ว กระจ่างชัด เข้าเป้า เข้าใจง่าย
และเฉียบคมกว่าความคิดของคนส่วนใหญ่
อีกทั้งมีสติพูดเข้าเป้าได้ต่อเนื่องเป็นชั่วโมงๆ
ฉะนั้น จึงเป็นหลักฐานอันเป็นรูปธรรมต่อใจคนฟังว่า
ตัวเต็งเหล่านี้ ยังคิดได้ดี ยังทำงานหนักได้อีกนาน
สรุปง่ายๆ คือ ‘ยังไม่แก่’

หากฟังคน ‘อายุมาก’ แสดงวิสัยทัศน์ด้วยสมองหลักแหลม
แล้วคุณพยายามคิดตาม คล้อยตาม ตลอดจนชื่นชม
ก็จะเกิดความปรุงแต่งทางจิตขึ้นมาอย่างหนึ่ง
นึกถึงเขาและเธอเหล่านั้นแล้วเกิดมโนภาพหนุ่มสาวขึ้นมา
ลบภาพผิวเหี่ยวย่นและสภาพหลังค่อมที่เห็นด้วยตาเปล่าลงได้

ความรู้สึกและความจดจำของคนอื่น
เห็นเป็นคนอายุมากที่ ‘ไม่แก่’ อย่างไร
ความรู้สึกเกี่ยวกับตนเองของเขาและเธอเหล่านั้น
ยิ่ง ‘ทรงพลังเกินวัย’ ไปไกลกว่านั้นมาก

การเลือกตั้งประธานาธิบดีอาจชี้ให้เห็นว่า
การทำงาน หรือการครองอำนาจระดับโลก
เป็นเป้าล่อให้จิตอยากทำงานใหญ่ไม่หยุด
ไม่มีคำว่าเกษียณอยู่ในใจ
ที่ผ่านมา โรนัลด์ เรแกน ก็เป็นประธานาธิบดีตอนอายุ ๖๙
แม้ โดนัลด์ ทรัมป์ จะแก่ชนะ
สาระสำคัญคัญคือคนพวกนี้ ‘ชนะความแก่’ กันได้หมด

แน่นอนว่า การดูแลร่างกาย การบริหารร่างกาย
ทำให้พวกเขาและเธอยังฟิต
แต่สิ่งสำคัญกว่านั้น คือ ความคิดที่โลดแล่น

ความคิดเป็นสิ่งติดตัว
เกิดขึ้นให้รู้สึกด้วยใจตลอดเวลา
ถ้าความคิดโลดแล่นปราดเปรียว
ก็ยังเหมือนเป็นหนุ่มเป็นสาวที่กระฉับกระเฉง
บางคนคิดสร้างสรรค์แปลกใหม่ได้ตลอดเวลา
ก็กลับจะมีชีวิตชีวาเสียยิ่งกว่าบางช่วงในวัยเยาว์
ที่คิดช้า เฉื่อยชา แม้ยังร่างกายเต่งตึงดีเสียอีก

สรุปคือ ถ้าไม่อยากรู้สึกแก่
อย่าคิดถึงวันเกษียณ
ให้คิดถึงงานใหญ่ขึ้นเรื่อยๆ
ใช้ความรู้และประสบการณ์ในชีวิต
ต่อยอดสร้างสรรค์สิ่งใหม่
ให้เกิดประโยชน์กับโลกมากขึ้นทุกวัน
แล้วหัวใจจะพองโต สมองจะแล่นลิ่ว
กระตุ้นให้อวัยวะส่วนอื่นๆทำงานต่อ
ไม่เข้าสู่สภาพใกล้หยุดนิ่งแบบคนแก่!

ดังตฤณ
ภาพประกอบยายยิ้ม